Στις 19 Σεπτεμβρίου 2020, η μέρα ξημέρωσε, αλλά έμελλε να είναι μια από τις πιο δυσάρεστες ημέρες για τον κόσμο. Στην Αμερική ήταν ακόμα 18 Σεπτέμβρη και νύχτα, όμως στην Ελλάδα η μέρα είχε αλλάξει και η είδηση του θανάτου της Ruth Bader Ginsburg ήταν το πρώτο πράγμα που πληροφορηθήκαμε ανοίγοντας τα μάτια μας.
Στις 18 Σεπτεμβρίου 2020 η Ruth Bader Ginsburg άφησε την τελευταία της πνοή και όσοι/ες τη θαυμάζαμε και είχαμε μια μικρή ελπίδα πως το όνειρό μας να τη γνωρίσουμε και να τη δούμε από κοντά θα γινόταν πραγματικότητα, πέσαμε σε πένθος.
Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που πιάνω το κινητό μου στα χέρια μου - ήταν και αρκετά νωρίς το πρωί - και διαβάζω πρώτο θέμα στις ειδήσεις: "Πέθανε η δικαστής Ruth Bader Ginsburg". Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Θυμάμαι έπρεπε να σηκωθώ να ετοιμαστώ για ταξίδι κι όμως χρειαζόμουν λίγο χρόνο να συνειδητοποιήσω πως αυτή η γυναίκα - πρότυπο δεν ήταν πια εν ζωή.
Σου έχει τύχει ποτέ να θαυμάζεις και να αγαπάς έναν άνθρωπο, αλλά να μην τον έχεις γνωρίσει ποτέ, ούτε να μοιράζεστε κάποια αμοιβαία σχέση; Έτσι ένιωθα κι εγώ για την κυρία Ruth Bader Ginsburg, με αποτέλεσμα να νιώθω σαν να έχασα έναν δικό μου άνθρωπο, μέλος της οικογένειάς μου.
Δυστυχώς πολλοί είναι αυτοί που δεν γνώριζαν την ύπαρξη αυτής της σπουδαίας γυναίκας και ακόμα πιο λυπηρό είναι το γεγονός πως ακόμα κι έπειτα από το θάνατό της αγνοούν το σημαντικό και τεράστιο έργο που έχει προσφέρει στη Δικαιοσύνη, στην Ισότητα, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, αλλά και σε ολόκληρη τη ζωή μας, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η Joan Ruth Bader Ginsburg, γνωστή ως Ruth Bader Ginsburg, ήταν Αμερικανίδα δικηγόρος και νομικός, η οποία υπηρέτησε ως αναπληρώτρια δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, από το 1993 μέχρι και τον θάνατό της. Ήταν η πρώτη Εβραία και η δεύτερη γυναίκα που υπηρέτησε στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου 1933, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Έχασε την αδερφή της, όταν ήταν μόλις 14 μηνών και την μαμά της την ημέρα πριν την αποφοίτησή της από το λύκειο.
Ξεκίνησε τις σπουδές της στο Cornell University, από όπου και αποφοίτησε το 1954, με Bachelor of Arts στις Πολιτικές Επιστήμες. Το 1956 εγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard, όπου ήταν η μία από τις μόλις 9 γυναίκες σε μια τάξη περίπου των 500 αντρών. Όταν ο σύζυγός της, Martin Ginsburg, δέχθηκε μια δουλειά στη Νέα Υόρκη, ο πρύτανης του Harvard αρνήθηκε το αίτημά της να ολοκληρώσει τις σπουδές τις στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Columbia - όπως επιτρεπόταν στους άντρες - κι έτσι ξεκίνησε τις σπουδές της από την αρχή στο Columbia, με αποτέλεσμα να γίνει η πρώτη γυναίκα που είχε δύο πτυχία Νομικής, από δύο διαφορετικά πανεπιστήμια. Μάλιστα, από τη Νομική του Columbia αποφοίτησε πρώτη στην τάξη της.
Στην αρχή της καριέρας της δυσκολεύτηκε πολύ να βρει δουλειά, λόγω του φύλου της. Δεν την δέχονταν ούτε ως γραμματέα σε δικηγορικό γραφείο παρά τις σπουδές της και το γεγονός ότι είχε αριστεύσει σε αυτές. Ήταν γυναίκα και αυτό ήταν αρκετό για να μείνει άνεργη.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, συνεργάστηκε με το Columbia Law School Project, έμαθε Σουηδικά και έγραψε ένα βιβλίο μαζί με τον Σουηδό νομικό Anders Bruzelius. Η δουλειά της στη Σουηδία επηρέασε τις απόψεις της για την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Αργότερα, έγινε καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Rutgers και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Columbia, διδάσκοντας πολιτική δικονομία, ούσα μία από τις λίγες γυναίκες στον τομέα αυτό.
Συνεργαζόταν, επίσης, εθελοντικά με την Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU). Συγκεκριμένα, το 1972 ίδρυσε μαζί της το Women's Rights Project και μέσω αυτού συμμετείχε σε περισσότερες από 300 υποθέσεις σχετικά με διακρίσεις με βάση το φύλο. Επιπλέον, ανέλαβε η ίδια εξ' ολοκλήρου έξι τέτοιες υποθέσεις εκπροσωπώντας τις στο Ανώτατο Δικαστήριο και κερδίζοντας τις πέντε από αυτές. Αυτό που ζητούσε από το Δικαστήριο δεν ήταν να βάλουν οριστικό τέλος στις διακρίσεις με βάση το φύλο, αλλά σε κάθε υπόθεση εστίαζε στο σημείο της εκάστοτε διάκρισης, ακολουθώντας μια στρατηγική "ένα βήμα τη φορά". Επίσης, δεν έχανε ποτέ την ευκαιρία, να καταδεικνύει πως η φυλετική ανισότητα βλάπτει τόσο τις γυναίκες όσο και τους άντρες, παίρνοντας έτσι με το μέρος της τους άντρες δικαστές. Μάλιστα, ήταν πολύ προσεκτική στις λέξεις που χρησιμοποιούσε, όπως για παράδειγμα την λέξη "gender" αντί για "sex" (στα αγγλικά σημαίνουν και οι δύο το ίδιο: "φύλο"), καθώς η δεύτερη θα αποσπούσε τους άντρες δικαστές.
Στη συνέχεια, ανέλαβε την υπόθεση Reed v. Reed, στην οποία το Ανώτατο Δικαστήριο επέκτεινε την Ρήτρα Άρσης Προστασίας της 14ης Τροπολογίας του Αμερικανικού Συντάγματος, με σκοπό να συμπεριλάβει και τις γυναίκες. Το 1972, ανέλαβε την υπόθεση, Moritz v. Commissioner εκπροσωπώντας έναν άντρα του οποίου το αίτημα για επίδομα φροντιστή είχε απορριφθεί εξαιτίας του φύλου του (μόνο οι γυναίκες μπορούσαν να λαμβάνουν αυτό το επίδομα, μιας και θεωρητικά ήταν υποχρεωμένες να φροντίζουν τους ηλικιωμένους). Έπειτα, ανέλαβε δεκάδες δημοφιλείς υποθέσεις στην ιστορία της Αμερικής, αλλά και των δικαιωμάτων των γυναικών γενικότερα.
Το 1980 ο Πρόεδρος Jimmy Carter την πρότεινε στο Εφετείο Ηνωμένων Πολιτειών για την περιοχή του Columbia, όπου και υπηρέτησε μέχρι να γίνει μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 1993. Παρόλα τα εμπόδια της υγείας της και των πολιτικών συνθηκών, δεν αποσύρθηκε από την ενεργό δράση. Παρέμεινε δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο μέχρι το θάνατό της, στις 18 Σεπτεμβρίου 2020, στην ηλικία των 87 ετών, εξαιτίας του μεταστατικού καρκίνου στο πάγκρεας, με τον οποίο έδινε μάχη για πολλά χρόνια.
Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας της εκτός από υποθέσεις ισότητας και φυλετικών διακρίσεων είχε αναλάβει και υποθέσεις σχετικά με τις εκτρώσεις, υποστηρίζοντας πως "δεν μπορεί μια κυβέρνηση αντρών να παίρνει αυτή την απόφαση για μια γυναίκα", καθώς επίσης ασχολούταν ενεργά με το Διεθνές Δίκαιο, τα Δικαιώματα των Αμερικανών Ιθαγενών, αλλά και με τα εκλογικά ζητήματα.
Ήταν γνωστή με το παρατσούκλι "The Notorious R.B.G." ("Η Περιβόητη R.B.G") ένα παρατσούκλι που η ίδια είχε αποδεχτεί και "αγκαλιάσει". Μαζί με τον σύζυγό της, Martin, είχαν αποκτήσει δύο παιδιά, την Jane και τον James, και σύμφωνα με δηλώσεις της ίδιας ο σύζυγός της ήταν ένας σύζυγος από το μέλλον, ένας άντρας που ξεχώριζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα, ανάμεσα σε όλους τους άντρες εκείνης της εποχής (αλλά ακόμα και του σήμερα).
Όλα όσα μας δίδαξε η Ruth Bader Ginsburg:
"Η πραγματική αλλαγή, μια αλλαγή που θα διαρκέσει, συμβαίνει με ένα βήμα τη φορά"
"Οι άνθρωποι με ρωτάνε "Πότε θα είναι αρκετές γυναίκες μέσα στο δικαστήριο;" Η απάντησή μου είναι "Όταν θα γίνουν 9". Οι άνθρωποι ξαφνιάζονται, αλλά έχουν υπάρξει εννέα άντρες στο δικαστήριο και κανένας δεν αναρωτήθηκε γι' αυτό."
"Οι γυναίκες θα έχουν πετύχει απόλυτη ισότητα, όταν οι άντρες θα μοιράζονται μαζί τους την υποχρέωση της ανατροφής της νέας γενιάς."
"Αν είσαι αγόρι και σου αρέσει η διδασκαλία, η νοσηλευτική ή θέλεις να έχεις μια κούκλα, αυτό είναι εντάξει. Πρέπει να είμαστε ελεύθεροι να αναπτύσσουμε τα ταλέντα μας, όποια κι αν είναι αυτά, ανεξάρτητα από τεχνητά εμπόδια."
"Δεν λέω γυναικεία δικαιώματα. Λέω η συνταγματική αρχή της ισότητας ενός πολίτη, γυναίκα ή άντρα."
"Δεν άλλαξα το Σύνταγμα. Η συνταγματική αρχή της ισότητας ήταν εκεί από την αρχή, εγώ απλώς ήμουν μια δικηγόρος που είδα την πραγματικότητα πίσω από αυτή."
"Οι γυναίκες ανήκουν σε όλα τα μέρη όπου παίρνονται οι αποφάσεις. Δεν θα έπρεπε να είναι οι γυναίκες η εξαίρεση."
"Πάντα πίστευα ότι ένας αντιφεμινιστής δεν θα ήθελε τίποτα άλλο περισσότερο από το να έχει τις γυναίκες μόνο σε γυναικείες οργανώσεις, σε μια δική τους μικρή γωνιά και να μην ακουμπούν τον κόσμο των αντρών. Αν θέλεις να αλλάξεις τα πράγματα, πρέπει να είσαι με τους ανθρώπους που κρατούν τους μοχλούς."
"Η μητέρα μου μου έλεγε δύο πράγματα συνέχεια. Πρώτον να να είμαι κυρία και δεύτερον να είμαι ανεξάρτητη. Η μελέτη του νόμου ήταν ασυνήθιστη για τις γυναίκες της γενιάς μου. Για τα περισσότερα κορίτσια που μεγάλωναν στη δεκαετία του 1940, το πιο σημαντικό τους πτυχίο δεν ήταν το B.A, αλλά το M.R.S"
"Δεν ζητώ κάποια χάρη προς το φύλο μου. Αυτό που ζητάω είναι οι άντρες μας να πάρουν τα πόδια τους από τους σβέρκους μας."
Αν θέλεις να μάθεις κι άλλα για τη ζωή της Ruth Bader Ginsburg μπορείς να δεις την ταινία On the basis of sex, στην οποία εκτυλίσσεται η ζωή της, από την αρχή των σπουδών της μέχρι την απαρχή της αλλαγής που προκάλεσε στον κόσμο.
Αυτό ήταν για σήμερα! Μην ξεχάσεις να μοιραστείς μαζί μου τις δικές σου σκέψεις, είτε αφήνοντας ένα σχόλιο, είτε με προσωπικό μήνυμα, να κάνεις like και share, να βρεις το "Skepsis by Athanasia" στο Facebook και στο Instagram, να εγγραφείς στο newsletter, ή μην κάνεις και τίποτα βρε παιδί μου. Μου φτάνει που ήσουν εδώ! Γενικά είσαι ελεύθερος/η/ο να κάνεις ό,τι θέλεις!
Εγώ εδώ σε αποχαιρετώ! Τα λέμε σε ένα επόμενο άρθρο*. Μέχρι τότε να κάνεις τον κόσμο μας καλύτερο και να εκφράζεσαι ελεύθερα! Σε ευχαριστώ που ήσουν για μια ακόμα φορά στο "Skepsis by Athanasia"!
*Νέο άρθρο ανεβαίνει κάθε Τετάρτη & Κυριακή στις 15:00 (GMT+3)!